adresy: Offıce—Vicente Menchu Foundation, P. O. Box 5274, Berkeley, CA 94705.
kariera: działaczka na rzecz Praw Człowieka i pisarka. Rozpoczął kampanię na rzecz praw Indian jako nastolatek; założyciel, Gwatemalska opozycja na wygnaniu, Narodowy Komitet pojednania, 1987; koordynator, Kampania 500-lecia oporu na kontynencie amerykańskim przeciwko 500. rocznicy przybycia Kolumba do Ameryk, 1992; członek, Międzynarodowa Rada Traktatu Indyjskiego ONZ; Międzynarodowy Ambasador Dobrej Woli ds. kultury i Pokoju, UNESCO, 1996.
nagrody, wyróżnienia: Pokojowa Nagroda Nobla, 1992; Nagroda wolności, National Civil Rights Museum, Memphis, TN, 2002.
WRITINGS:
(With Elizabeth Burgos-Debray) I, Rigoberta Menchu: an Indian Woman in Guatemala, Verso (New York, NY), 1984.
Crossing Borders: An Autobiography, translated by Ann Wright, Verso (New York, NY), 1998.
Rigoberta Menchu jest międzynarodową rzeczniczką i aktywistką na rzecz praw ludności tubylczej i pokoju na świecie. Jej pisma zostały przetłumaczone na aż dwanaście języków. Publikacja autobiografii Menchu, I, Rigoberta Menchu: an Indian Woman in Guatemala, zwróciła międzynarodową uwagę na trudną sytuację rdzennej ludności pod represyjnym rządem Gwatemali i doprowadziła do otrzymania przez nią Pokojowej Nagrody Nobla. Nagroda została przyznana częściowo za jej autobiografię i za całokształt pracy jako aktywistka.
Menchu urodził się w 1959 roku w Chimel, biednej wiosce na północnych wyżynach Gwatemali. Jej rodzina pochodziła z plemienia Majów Quiche, ludu, który żył bez żadnych praw ani ochrony, ponieważ zgodnie z Prawem Gwatemali plemiona indiańskie-które stanowiły sześćdziesiąt procent ludności-nie były uznawane za obywateli. Rodzice Menchu uprawiali niewielką działkę; ziemia ta nie produkowała wystarczająco dużo, aby wyżywić wszystkich członków rodziny, więc przez osiem miesięcy w roku podróżowali na wybrzeże, aby pracować piętnaście godzin dziennie na dużych plantacjach kawy lub bawełny. Menchu rozpoczęła pracę na plantacji, gdy miała osiem lat. Warunki życia były trudne; jeśli dzieci nie pracowały, nie były karmione, a w kwaterach robotniczych nie było toalet ani czystej wody. Dzieci nie chodziły do szkoły, a dwóch braci Menchu zmarło, jeden z powodu narażenia na pestycydy, a drugi z powodu niedożywienia w wieku dwóch lat. Kiedy to małe dziecko zmarło, rodzinie nie pozwolono go pochować, a jej rodzina została eksmitowana z plantacji bez wynagrodzenia za ostatnie dwa tygodnie pracy.
Kiedy nie pracowali na plantacjach, Rodzina Menchu wróciła w góry, gdzie zbierali wiklinę w lesie i uprawiali kukurydzę, fasolę i ziemniaki, aby żyć. Kiedy miała dwanaście lat, po raz pierwszy zetknęła się z ludźmi hiszpańskiego pochodzenia, kiedy pracowała jako pokojówka dla zamożnej rodziny. Spała na macie na podłodze obok rodzinnego psa, który był lepiej traktowany niż ona. Rząd Gwatemali w tym czasie był siłą militarną, która rządziła krajem żelazną ręką i szybko eliminowała ewentualną opozycję; jego rekord w zakresie praw człowieka jest nadal uważany za najgorszy na zachodniej półkuli. Od 1954 roku w Gwatemali zginęło 150 000 rdzennych mieszkańców, 1 milion zostało wysiedlonych ze swoich domów, a 50 000 „zniknęło”.”Sponsorowana przez ONZ Komisja prawdy stwierdziła, że większość zabitych, około 200 000, to Majowie. Pod koniec lat 70. represje stały się szczególnie dotkliwe. Rząd, na czele z wojskiem i przy współpracy lokalnych właścicieli ziemskich, zaczął siłą odbierać ziemię Indianom. Uzbrojeni mężczyźni palili ich domy, zabijali psy, niszczyli ich dobytek, gwałcili kobiety i wypędzali. W odpowiedzi na te prześladowania ojciec Menchu, Vicente, został aktywistą, prowadząc ruch przeciwko siłom rządowym. Najpierw petycjami, potem protestami, potem siłami partyzanckimi, pracował nad ustanowieniem prawa rdzennej ludności do ich ziemi. Z tego powodu często był aresztowany i więziony, a przynajmniej raz był torturowany i pozostawiony na śmierć.
Vicente często powtarzał Menchu, że jest jego ulubienicą wśród jego dzieci. Podróżowała z nim, była zaangażowana we wszystkie jego działania, a on powiedział jej, że kiedy umrze, będzie kontynuować jego pracę. Cała rodzina Menchu zaangażowała się w ruch i została ukarana za udział w nim. W 1979 roku żołnierze porwali, torturowali i spalili żywcem szesnastoletniego brata Menchu, Petrocino. Cała jego rodzina, w tym Menchu, została zmuszona do oglądania. W 1980 roku Vicente i 38 innych indyjskich przywódców zostało spalonych żywcem, gdy Gwatemalska policja rzuciła granaty w hiszpańską ambasadę, gdzie mężczyźni szukali schronienia podczas protestu przeciwko łamaniu praw człowieka. Matka Menchu, aktywistka i Uzdrowicielka, została porwana, zgwałcona, torturowana i zabita rok później. Jej dwie siostry dołączyły do partyzantów walczących przeciwko rządowi.
Menchu była poszukiwana przez rząd Gwatemali w związku z jej zaangażowaniem w ruch jej ojca, Zjednoczony Komitet chłopski, więc po śmierci matki uciekła do Meksyku, gdzie rozpoczęła Międzynarodowy Ruch na rzecz praw ludów tubylczych. W 1983 roku wyjechała do Paryża, aby promować tę sprawę i podczas pobytu tam dyktowała swoją autobiografię „ja, Rigoberta Menchu” wenezuelskiej antropolog Elizabeth Burgos-Debray. Książka ta przyniosła międzynarodową uwagę na nadużycia ludności tubylczej przez Gwatemalski rząd wojskowy. „Najważniejszą rzeczą,”mówi Menchu w swojej autobiografii i, Rigoberta Menchu,” jest to, że to, co przytrafiło się mnie, przytrafiło się również wielu innym ludziom. Moja historia jest historią wszystkich biednych Gwatemalczyków. Moje osobiste doświadczenie jest rzeczywistością całego narodu.””Ten niezbadany osobisty testament”, pisze Colin Henfrey, Autor dodatku Literackiego Times, ” przekazuje dylemat Ameryki Środkowej bliżej niż jakakolwiek analiza polityczna lub akademicka mogłaby to zrobić.”
w 1992 Menchu otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla za swoją pracę, wraz z 1,2 milionem dolarów w gotówce. Menchu użyła tych pieniędzy, aby założyć fundację Vicente Menchu, aby kontynuować pracę ojca na rzecz rdzennej ludności. Następny rok, 1993, został ogłoszony Międzynarodowym Rokiem ludności tubylczej przez Organizację Narodów Zjednoczonych w wyniku prac Menchu. „Teraz mogę wejść do ONZ przez frontowe drzwi”, powiedziała 2000 zwolenników na wykładzie w Nowym Jorku, według Charlesa Knighta z Workers World Service w Nativenet. „Zanim musiałem wejść tylnymi drzwiami i przejść przez korytarze, aby spróbować przekonać delegatów, aby dbali o prawa człowieka dla rdzennej ludności. Dlatego ta nagroda jest dla nas zwycięstwem.”
Menchu opublikował drugą książkę, przekraczając granice. Opisywany jako „częściowo pamiętnik, częściowo manifest polityczny” przez recenzenta Publishers Weekly, jest zbiorem narracji i esejów na tematy takie jak zdobycie Pokojowej Nagrody Nobla, praca dla Organizacji Narodów Zjednoczonych, doświadczenie wygnania, walka o prawa rdzennej ludności, dziedzictwo jej rodziców i społeczności oraz różnorodność kulturowa. Margaret Randall, w Women 's Review of Books, napisała:” przekraczanie granic porusza się tam iz powrotem między obecną sytuacją polityczną Gwatemali, wysiłkami Menchu i innych, aby domagać się, aby świat zwracał uwagę, czystą poezją jej identyfikacji ze światem przyrody i jej ostrym postrzeganiem innych, w tym matki, która została odebrana jej zbyt młodo, ale pozostaje jej nauczycielką. Jest hojna i głęboka, konsekwentnie życzliwa dla wszystkich, oprócz tych, którzy mordują i okaleczają, i świadoma i wnikliwa nawet o nich. . . . Jest to książka, która mówi głęboko i z prawdziwą mocą.”
Menchu kontynuuje swoją działalność, mimo oskarżeń, że współpracuje z komunistycznymi partyzantami, zaprzecza takim powiązaniom. W wywiadzie cytowanym w Encyclopedia of World Biography Menchu powiedział: „wierzę, że w Gwatemali rozwiązaniem nie jest konfrontacja między rdzenną ludnością a Latynosami. Potrzebujemy raczej kraju, w którym będziemy mogli żyć razem z wzajemnym szacunkiem.”
w 1999 roku amerykański antropolog David Stoll zakwestionował prawdę o konkretnych zdarzeniach opisanych w autobiografii Menchu, pracy, która zwróciła na nią uwagę Komitetu Nagrody Nobla. Stoll opublikował swoje twierdzenia w książce Rigoberta Menchu And The Story of All Poor Guatemalans. Zapytany o twierdzenia Stolla w wywiadzie dla NACLA Report on the Americas, Menchu odpowiedział: „Myślę, że intencją jest odwrócenie kwestii zbiorowej pamięci poprzez przeniesienie dyskusji na osobisty poziom.”Wyraziła obawy, że” ta kontrowersja może negatywnie wpłynąć na proces ustanawiania zbiorowej prawdy o ofiarach tej wojny „i stwierdziła, że” jest oczywiste, że Pan Stoll ma obsesję na punkcie własnych wniosków.”Podczas gdy ważność twierdzeń Stolla była przedmiotem dyskusji, popularna opinia sugeruje, że dzieło Menchu jest, niezależnie od tego, ważnym historycznie dokumentem podkreślającym tyranię i ucisk.
źródła biograficzne i krytyczne:
książki
Ashby, Ruth, and Deborah Gore Ohrn, Herstory: Women Who Changed the World, Viking (New York, NY), 1995.
Baldwin, Louis, kobiety siły. Biographies of 106 Who have Excelled in Traditionally Male Fields, A. D. 61 to the Present, McFarland and Company (Jefferson, NC), 1996.
Brill, Marlene Targ, Journey for Peace: The Story of Rigoberta Menchu, Dutton (New York, NY), 1996.
Button, John, Radicalism Handbook, American Bibliographic Center-Clio, 1995.
Contemporary Heroes and Heroines, Book III, Gale (Detroit, MI), 1998.
Dictionary of Hispanic Biography, Gale (Detroit, MI), 1996.
Encyclopedia of World Biography, Volume 10, Gale (Detroit), 1994.
Heroines: Remarkable and Inspiring Women: An Illustrated Anthology of Essays by Women Writers, Crescent Books, 1995.
Hispanic Literature Criticism, Supplement, Gale (Detroit, MI), 1999.
Hooks, Margaret, editor, Guatemalan Women Speak, Introduction by Rigoberta Menchu, Catholic Institute for International Relations (London, England), 1991.
Lazo, Caroline Evense, Rigoberta Menchu, Dillon Press (New York, NY), 1994.
Leigh, David, Rigoberta Menchu and the Conversion of Consciousness, in Christian Encounters With The Other, edited by John C. Hawley, pp. 182-93, New York University Press (New York, NY), 1998.
Menchu, Rigoberta, and Elizabeth Burgos-Debray, I, Rigoberta Menchu: an Indian Woman in Guatemala, Verso (New York, NY), 1984.
Rierdan, Robin, Rigoberta Menchu: Nobel Prize Winner, Enslow Publishers, 1999.
Robinson, Lillian S. compiler and editor, Modern Women Writers, Continuum Publishing (New York, NY), 1996.
Schulze, Julie, Rigoberta Menchu Tum: Champion of Human Rights, J. G. Burke, 1997.
Swisher, Karen Gayton, and AnCita Benally, Native North American Firsts, Gale (Detroit, MI), 1998.
Thorn, Judith, the Lived Horizon of My Being: the Substantiation of the Self and the Discourse of Resistance in Rigoberta Menchu, M. M. Bakhtin, and Victor Montejo, Asu Center for Latin American Studies Press, 1996.
Violence, Silence, and Anger: Women ’ s Writing as Transgression, edited by Deirdre Lashgari, University Press of Virginia (Charlottesville, VA), 1995.
periodyki
Ameryka, 13 marca 1993, Thomas H. Stahel, „of Many Things”, s. 2.
American Spectator, January, 1993, Stephen Schwartz, „Phoo, Menchu”, s. 55.
, wrzesień 2000, Paula Durbin, „The Good Will of Menchu”, S. 4.
Anthropology Today, December, 1994, Diane Nelson, „Gendering the Ethnic-National Question: Rigoberta Menchu Jokes and the Out-Skirts of Fashioning Identity”, PP.3-7.
wybór, styczeń 1985, s. 734; styczeń 1999, „przegląd przekraczania granic”, S. 948.
Counterpoise, lipiec 1999, „przegląd przekraczania granic”, s. 54.
Current History, March, 1994, Melissa J. Sherman, „review of I, Rigoberta Menchu: an Indian Woman in Guatemala”, s. 138.
studia etniczne i rasowe, listopad 2000, Sylwia Chant, „przegląd przekraczania granic”, S. 1120-1121.
Fiction International, summer, 1986, s. 187.
Hypatia, spring, 1994, Pam Keesey, „review of I, Rigoberta Menchu,” PP.225-29.
Journal of American Folklore, April, 1987, David Whisnant, ” review of I, Rigoberta Menchu,” S. 229-30.
Kirkus Reviews, July, 1998, „a Review of Crossing Borders: An Autobiography”, S. 951-952.
Los Angeles Times Magazine, fall, 1990, Hector Tobar, „Rigoberta’ s Menchu 's Mayan Vision”, s. 7-8.
Modern Language Quarterly, June, 1996, John Beverly, „the Real Thing”, S. 129-40.
Nowa Republika, 8 marca 1999, Charles Lane, „oszukanie to wiara”, s. 38.
New Statesman, July 6, 1984, Nicci Gerrard, „review of I, Rigoberta Menchu: an Indian Woman in Guatemala”, s. 24.
Newsweek International, 21 czerwca 1999, Alan Zarembo, „kłopoty dla Rigoberta” s. 42.
New York Times Book Review, 27 stycznia 1992, s. 24; 18 kwietnia 1999, „review of Crossing Borders”, s. 29.
Obserwator, 2 lutego 1992, s. 62.
ludzie, 21 grudnia 1992, David Grogan, „Sister Courage”, s. 87.
Publishers Weekly, November 2, 1992, „Verso Publishes Nobel Peace Winner”, s. 13; June 22, 1998, „review of Crossing Borders”, s. 74.
kwartalnik Królowej, wiosna, 1987, s. 34.
Revista / Review Interamericana, spring-summer, 1993, Steven V. Hunsaker, „wyjątkowi przedstawiciele”, s. 7-18.
społeczeństwo, listopad 2000, Harvey Peskin, „Memory and Media: 'Cases’ of Rigoberta Menchu and Binjamin Wiłkomirski, ” s. 4-6.
Czas, 26 października 1992, ” Nagrody Nobla: 1993 nagrody dla Pokoju, chemii, medycyny, nauk ekonomicznych i fizyki”, s. 26.
Times Literary Supplement, 31 sierpnia 1984, s. 966.
kurier UNESCO, luty 1996, Federico Mayor, „głosy tych, którzy nigdy nie mówili”, s. 36.
U. S. News and World Report, 25 stycznia 1999, John Leo, ” Nobel Prize for Fiction? 1983 Książka laureata Nagrody Nobla jest nieprawdziwa, ” s. 17.
Women and Language, fall, 1990, Claudia Salazar, „Rigoberta’ s Narrative and the New Practice of Oral History”, s. 7-8.
Kobiecy przegląd książek, październik 1985, str. 11; Wrzesień 1998, Margaret Randall, „Eyes on The Prizewinner”, s. 22-24.
studia kobiet, Tom 20, 1991, Doris Sommer, „no Secrets: Rigoberta 's strzeżona prawda”, S. 51-72.
Przegląd prasy światowej, grudzień 1992, Evelyn Blanck, „Rigoberta Menchu’ s Quest for Peace”, s. 38.
Online
online, http://www.edc.org/ (12 lutego 1999).
Global Vision,http://www.global-vision.org/ (2 listopada 2003), Michael O 'Callaghan,” apel o edukację globalną.”
Nativenet, http://nativenet.uthsacsa.edu/ (12 lutego 1999).
Odyseja,http://www.worldtrek.org/odyssey/ (2 listopada 2003) „laureat Pokojowej Nagrody Nobla z 1992 roku Rigoberta Menchu.”
Nobel e-Museum, http://www.nobel.se/ (13 sierpnia 2003).
Rigoberta Menchu, http://www.netsrq.com/~dbois/menchu (12 lutego 1999).*