adressen: Offıce—Vicente Menchu Foundation, P. O. Box 5274, Berkeley, CA 94705.
carrière: mensenrechtenactivist en schrijver. Begon campagne te voeren voor de rechten van India als tiener; oprichter, Guatemalteekse oppositie in ballingschap, Nationaal Comité voor verzoening, 1987; coördinator, 500 jaar Verzetscampagne van het Amerikaanse Continent tegen de 500ste verjaardag van de aankomst van Columbus in Amerika, 1992; lid van de internationale VN-Verdragraad; internationale Goodwill Ambassadeur voor Cultuur en vrede, UNESCO, 1996.prijzen, onderscheidingen: Nobelprijs voor de vrede, 1992; Freedom Award, National Civil Rights Museum, Memphis, TN, 2002.WRITINGS:
(With Elizabeth Burgos-Debray) I, Rigoberta Menchu: An Indian Woman in Guatemala, Verso (New York, NY), 1984.
Crossing Borders: An Autobiography, translated by Ann Wright, Verso (New York, NY), 1998.Rigoberta Menchu is een internationale woordvoerster en activist voor de rechten van inheemse volkeren en de wereldvrede. Haar geschriften zijn vertaald in maar liefst twaalf talen. De publicatie van Menchu ‘ s autobiografie, I, Rigoberta Menchu: An Indian Woman in Guatemala, bracht internationale aandacht op de benarde situatie van de inheemse bevolking onder de repressieve Guatemalteekse regering en leidde tot haar ontvangst van de Nobelprijs voor de vrede. De prijs werd toegekend voor haar autobiografie en voor haar levenslange werk als activiste.Menchu werd geboren in 1959 in Chimel, een arm dorp in de noordelijke hooglanden van Guatemala. Haar familie behoorde tot de Quiche—stam van de Maya ‘ s, een volk dat zonder wettelijke rechten of bescherming leefde, omdat volgens de Guatemalteekse wetgeving de indianenstammen—die zestig procent van de bevolking uitmaken-niet als burgers werden erkend. Menchu ‘ s ouders bewerkten een klein stuk land; dit land produceerde niet genoeg om iedereen in de familie te voeden, dus gedurende acht maanden van het jaar reisden ze naar de kust om vijftien uur per dag te werken op grote koffie-of katoenplantages. Menchu begon op de plantage te werken toen ze acht jaar oud was. De levensomstandigheden waren er hard; als de kinderen niet werkten, werden ze niet gevoed en waren er geen toiletten of schoon water in de arbeidersverblijven. Kinderen gingen niet naar school, en twee van Menchu ‘ s broers stierven, een aan blootstelling aan pesticiden, en de andere aan ondervoeding op de leeftijd van twee. Toen dit jonge kind stierf, mocht de familie hem niet begraven, en haar familie werd uit de plantage gezet zonder betaald te worden voor de afgelopen twee weken werk.toen ze niet op de plantages werkten, keerde Menchu ‘ s familie terug naar de bergen, waar ze rieten in het bos verzamelden en maïs, bonen en aardappelen verbouwden om van te leven. Toen ze twaalf was, werd ze voor het eerst blootgesteld aan mensen van Spaanse afkomst toen ze werkte als een meid voor een rijke familie. Ze sliep op een mat op de vloer naast de familiehond, die een betere behandeling kreeg dan zij. De Guatemalteekse regering was in die tijd een militaire macht die het land met ijzeren vuist regeerde en snel alle mogelijke oppositie uitschakelde.; de staat van dienst op het gebied van de mensenrechten wordt nog steeds beschouwd als de slechtste in het westelijk halfrond. Sinds 1954 zijn in Guatemala 150.000 inheemse mensen gedood, 1 miljoen zijn uit hun huizen verdreven en 50.000 zijn “verdwenen.”Een door de VN gesponsorde Waarheidscommissie vond dat de meerderheid van de vermoorde mensen, ongeveer 200.000, Maya’ s waren. Aan het einde van de jaren zeventig nam de repressie bijzonder sterk toe. De regering, geleid door het leger, en met de medewerking van lokale landeigenaren, begon land te nemen van de Indianen met geweld. Gewapende mannen brandden hun huizen af, doodden hun honden, vernielden hun bezittingen, verkrachtten de vrouwen, en dreven ze weg. Als reactie op deze vervolging werd Menchu ‘ s vader Vicente activist en leidde hij een beweging tegen de regeringstroepen. Eerst met petities, toen met protesten, toen met guerrillastrijdkrachten, werkte hij aan het vestigen van het recht van de inheemse volkeren op hun land. Hierdoor werd hij vaak gearresteerd en gevangengezet, en ten minste één keer gemarteld en voor dood achtergelaten.Vicente vertelde Menchu vaak dat zij zijn favoriet was onder zijn kinderen. Ze reisde met hem mee, was betrokken bij al zijn activiteiten, en hij vertelde haar dat als hij dood was, ze zou doorgaan met zijn werk. Menchu ‘ s hele familie werd actief in de beweging, en werd gestraft voor hun betrokkenheid. In 1979 ontvoerden, martelden en verbrandden soldaten de zestienjarige broer Petrocino van Menchu levend. Zijn hele familie, inclusief Menchu, werd gedwongen om toe te kijken. In 1980 werden Vicente en 38 andere Indiase leiders levend verbrand toen de Guatemalteekse politie handgranaten in de Spaanse ambassade gooide, waar de mannen hun toevlucht zochten tijdens een protest tegen mensenrechtenschendingen. Menchu ‘ s moeder, een activist en genezer, werd een jaar later ontvoerd, verkracht, gemarteld en vermoord. Haar twee zussen sloten zich aan bij de guerrilla ‘ s die tegen de regering vochten.Menchu werd gezocht door de Guatemalteekse regering in verband met haar betrokkenheid bij de beweging van haar vader, het United Farmers Committee, Dus nadat haar moeder was vermoord, vluchtte ze naar Mexico, waar ze een internationale beweging begon voor de rechten van inheemse volkeren. In 1983 reisde ze naar Parijs om deze zaak te promoten, en terwijl ze daar was, dicteerde ze haar autobiografie, I, Rigoberta Menchu, aan de Venezolaanse antropoloog Elizabeth Burgos-Debray. Het boek bracht internationale aandacht voor het misbruik van inheemse volkeren door de Guatemalteekse militaire regering. “Het belangrijkste,” zegt Menchu in haar autobiografie I, Rigoberta Menchu, ” is dat wat mij is overkomen ook veel andere mensen is overkomen. Mijn verhaal is het verhaal van alle arme Guatemalanen. Mijn persoonlijke ervaring is de realiteit van een heel volk.””Dit niet-versierde persoonlijke testament”, schrijft Colin Henfrey, ” brengt het dilemma van Midden-Amerika dichterbij dan enige politieke of academische analyse zou kunnen doen.in 1992 ontving Menchu de Nobelprijs voor de Vrede voor haar werk, samen met $1,2 miljoen in contanten. Menchu gebruikte het geld om de Vicente Menchu Foundation op te richten om het werk van haar vader voor de inheemse bevolking voort te zetten. Het volgende jaar, 1993, werd door de Verenigde Naties uitgeroepen tot het Internationaal Jaar voor inheemse volkeren als gevolg van Menchu ‘ s werk. “Nu kan ik de VN binnen via de voordeur,” vertelde ze 2000 supporters tijdens een lezing in New York, volgens Charles Knight of The Workers World Service in Nativenet. “Voordat ik via de achterdeur naar binnen moest en door de gangen moest werken om te proberen de afgevaardigden ervan te overtuigen om de mensenrechten van de inheemse bevolking te respecteren. Daarom is deze prijs een overwinning voor ons.”
Menchu heeft sindsdien een tweede boek gepubliceerd, Crossing Borders. Beschreven als “part memoir, part political manifesto” door een uitgevers Weekblad recensent, dit is een verzameling van verhalen en essays over onderwerpen zoals het winnen van de Nobelprijs voor de vrede, werken voor de Verenigde Naties, de ervaring van ballingschap, de strijd voor de rechten van inheemse volkeren, de erfenis van haar ouders en gemeenschap, en culturele diversiteit. Margaret Randall schreef in de Women ’s Review of Books:” grensovergangen gaan heen en weer tussen de huidige politieke situatie van Guatemala, Menchu’ s en anderen ‘ s pogingen om te eisen dat de wereld aandacht, de pure poëzie van haar identificatie met de natuurlijke wereld, en haar acute percepties van anderen, waaronder haar moeder, die werd weggenomen van haar te jong, maar blijft haar leraar. Ze is genereus en diepzinnig, consequent vriendelijk voor iedereen, behalve degenen die moorden en verminken, en helder en inzichtelijk zelfs over hen. . . . Dit is een boek dat diep en met echte kracht spreekt.Menchu heeft haar activisme voortgezet, ondanks beschuldigingen dat ze met communistische guerrilla ‘ s werkt, ontkent ze dergelijke connecties. In een interview Geciteerd in de Encyclopedia of World Biography zei Menchu: “ik geloof dat in Guatemala de oplossing niet de confrontatie is tussen inheemse volkeren en latino’ s. We hebben eerder een land nodig waar we met wederzijds respect kunnen samenleven.in 1999 betwistte de Amerikaanse antropoloog David Stoll de waarheid van specifieke incidenten beschreven in Menchu ‘ s autobiografie, het werk dat haar onder de aandacht bracht van het Nobelprijzencomité. Stoll publiceerde zijn beweringen in een boek getiteld Rigoberta Menchu and the Story of All Poor Guatemalans. Op de vraag naar Stoll ‘ s beweringen in een interview voor Nacla Report on the Americas, antwoordde Menchu: “ik denk dat het de bedoeling is om de kwestie van het collectieve geheugen af te leiden door de discussie naar een persoonlijk niveau te brengen.”Ze uitte haar bezorgdheid dat” deze controverse een negatieve invloed zou kunnen hebben op het proces van het vaststellen van de collectieve waarheid van de slachtoffers van deze oorlog, “en verklaarde dat” het duidelijk is dat de Heer Stoll geobsedeerd is door zijn eigen conclusie.”Hoewel de validiteit van Stoll’ s beweringen is besproken, suggereert de publieke opinie dat Menchu ‘ s werk, hoe dan ook, een historisch belangrijk document is dat tirannie en onderdrukking benadrukt.
biografische en kritische bronnen:
boeken
Ashby, Ruth, and Deborah Gore Ohrn, Herstory: Women Who Changed the World, Viking (New York, NY), 1995.Baldwin, Louis, Women of Strength. Biografieën van 106 Who have Excelled in traditional Male Fields, A. D. 61 to the Present, McFarland and Company (Jefferson, NC), 1996.Brill, Marlene Targ, Journey for Peace: The Story of Rigoberta Menchu, Dutton (New York, NY), 1996.
Button, John, Radicalism Handbook, American Bibliographic Center-Clio, 1995.Contemporary Heroes and Heroines, Book III, Gale (Detroit, MI), 1998.
Dictionary of Hispanic Biography, Gale (Detroit, MI), 1996.
Encyclopedia of World Biography, Volume 10, Gale (Detroit), 1994.Heroines: Remarkable and Inspiring Women: An Illustrated Anthology of Essays by Women Writers, Crescent Books, 1995.Hispanic Literature Criticism, Supplement, Gale (Detroit, MI), 1999.Hooks, Margaret, redacteur, Guatemalaanse vrouwen spreken, inleiding door Rigoberta Menchu, Catholic Institute for International Relations (Londen, Engeland), 1991.Lazo, Caroline Evense, Rigoberta Menchu, Dillon Press (New York, NY), 1994.Leigh, David, Rigoberta Menchu and the Conversion of Consciousness, in Christian Encounters With The Other, edited by John C. Hawley, pp. 182-93, New York University Press (New York, NY), 1998.
Menchu, Rigoberta, and Elizabeth Burgos-Debray, I, Rigoberta Menchu: An Indian Woman in Guatemala, Verso (New York, NY), 1984.
Rierdan, Robin, Rigoberta Menchu: Nobelprijswinnaar, Enslow Publishers, 1999.
Robinson, Lillian S. compiler and editor, Modern Women Writers, Continuum Publishing (New York, NY), 1996.Schulze, Julie, Rigoberta Menchu Tum: Champion of Human Rights, J. G. Burke, 1997.Swisher, Karen Gayton, and AnCita Benally, Native North American Firsts, Gale (Detroit, MI), 1998.Thorn, Judith, The Lived Horizon of My Being: The Substanation of the Self and the Discourse of Resistance in Rigoberta Menchu, M. M. Bakhtin, and Victor Montejo, ASU Center for Latin American Studies Press, 1996.Violence, Silence, and Anger: Women ‘ s Writing as Transgression, edited by Deirdre Lashgari, University Press of Virginia (Charlottesville, VA), 1995.
PERIODICS
America, 13 maart 1993, Thomas H. Stahel, “of Many Things,” p. 2.American Spectator, januari 1993, Stephen Schwartz, “Phoo, Menchu,” P. 55.
Americas, September 2000, Paula Durbin, “The Good Will of Menchu,” p. 4.Anthropology Today, December 1994, Diane Nelson, “Gendering the Ethnic-National Question: Rigoberta Menchu Jokes and the Out-Skirts of Fashioning Identity,” PP. 3-7.
keuze, januari 1985, blz. 734; januari 1999, “review of Crossing Borders”, blz. 948.
Counterpoise, juli 1999, “review of Crossing Borders,” blz. 54.Current History, March, 1994, Melissa J. Sherman, “review of i, Rigoberta Menchu: An Indian Woman in Guatemala,” p. 138.
Ethnic and Racial Studies, November 2000, Sylvia Chant,” review of Crossing Borders, ” PP. 1120-1121.Fiction International, summer, 1986, p. 187.Hypatia, spring, 1994, Pam Keesey, “review of I, Rigoberta Menchu,” PP. 225-29.Journal of American Folklore, April 1987, David Whisnant, “review of I, Rigoberta Menchu,” p. 229-30.Kirkus Reviews, July, 1998, “A Review of Crossing Borders: An Autobiography,” PP. 951-952.Los Angeles Times Magazine, fall, 1990, Hector Tobar,” Rigoberta ’s Menchu’ s Mayan Vision, ” PP.7-8.Modern Language Quarterly, June, 1996, John Beverly, “The Real Thing,” PP. 129-40.New Republic, 8 maart 1999, Charles Lane,” Deceiving is Believing, ” P. 38.New Statesman, 6 juli 1984, Nicci Gerrard, “review of I, Rigoberta Menchu: An Indian Woman in Guatemala,” p. 24.Newsweek International, 21 juni 1999, Alan Zarembo, “Trouble for Rigoberta” p. 42.New York Times Book Review, 27 januari 1992, p. 24; 18 April 1999, “review of Crossing Borders,” p. 29.
waarnemer, 2 februari 1992, blz. 62.People, 21 December 1992, David Grogan,” Sister Courage, ” p. 87.Publishers Weekly, 2 November 1992, “Verso Publishes Nobel Peace Winner,” p. 13; 22 juni 1998, “review of Crossing Borders,” p. 74.Queen ‘ s Quarterly, voorjaar 1987, blz. 34.Revista / Review Interamericana, spring-summer, 1993, Steven V. Hunsaker, “Exceptional Representatives,” PP. 7-18.
Society, November 2000, Harvey Peskin, “Memory and Media: ‘Cases’ of Rigoberta Menchu and Binjamin Wilkomirski, ” PP. 4-6.
Time, 26 oktober 1992, ” Nobelprijzen: The 1993 prices for Peace, Chemistry, Medicine, Economic Science, and Physics, ” p. 26.
Times Literary Supplement, 31 augustus 1984, p. 966.UNESCO Courier, februari 1996, Federico Mayor, “the Voices of Those Who never Speaked,” p. 36.U. S. News and World Report, January 25 1999, John Leo, ” Nobel Prize for Fiction? 1983 Nobelprijswinnaar boek is onwaar, ” p. 17.Women and Language, fall, 1990, Claudia Salazar,” Rigoberta ’s Narrative and the New Practice of Oral History,” PP. 7-8.”Women’ s Review of Books”, oktober 1985, blz. 11; September 1998, Margaret Randall,” Eyes on the Prizewinner, ” PP. 22-24.Women ’s Studies, Volume 20, 1991, Doris Sommer,” No Secrets: Rigoberta ‘ s Guarded Truth,” PP.51-72.World Press Review, December 1992, Evelyn Blanck, “Rigoberta Menchu’ s Quest for Peace, ” p. 38.
ONLINE
Equity Online,http://www.edc.org/ (12 februari 1999).
Global Vision,http://www.global-vision.org/ (2 November 2003), Michael O ‘ Callaghan, “A Plea for Global Education.”
Nativenet, http://nativenet.uthsacsa.edu/ (12 februari 1999).
Odyssey,http://www.worldtrek.org/odyssey/ (2 November 2003) “1992 Nobelprijswinnaar Rigoberta Menchu.”
Nobel e-Museum,http://www.nobel.se/ (13 augustus 2003).
Rigoberta Menchu, http://www.netsrq.com/~dbois/menchu (12 februari 1999).*